काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकको १८ औं गभर्नरमा डा. विश्व पौडेल नियुक्त भएका छन् । मंगलबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले पौडेललाई राष्ट्र बैंकको गभर्नरमा नियुक्त गरेको हो । ‘राष्ट्र बैंकको गभर्नरमा विश्व पौडेल नियुक्त हुनुभएको छ,’ सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्बीसुब्बा गुरुङले भने ।

गभर्नर नियुक्तिको विषयलाई लिएर मंगलबार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाबीच छलफल भएको थियो । छलफलमा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल र गृहमन्त्री रमेश लेखक पनि सहभागी थिए । सोही बैठकमा सहमति जुटेपछि गभर्नर नियुक्त प्रक्रिया अगाडि बढेको थियो ।

त्यसलगत्तै अर्थमन्त्री संयोजक रहेको सिफारिस समितिको बैठक बसेको थियो । समितिको बैठकले पौडेलको नाम मन्त्रिपरिषद्लाई सिफारिस गरेको थियो ।

यसअघि गभर्नर नियुक्तिमा ढिलाइ भएपछि सरकारको चौतर्फी आलोचना भएको थियो । निवर्तमान गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी गत चैत २३ गते नियमित अवकाशमा गएका थिए। त्यसपछि रिक्त रहेको गभर्नर बन्न ठूलो रस्साकस्सी भएको थियो ।

सामाजिक सञ्जालमा चर्को बहस हुन थालेपछि कांग्रेस सभापति देउवाले सार्वजनिकरूपमै गभर्नर नियुक्त प्रधानमन्त्रीका कारण ढिलाइ नभएको प्रस्टीकरण दिएका थिए। उनले गभर्नर कांग्रेसले पाउने सहमति भएको र राष्ट्र बैंकको आन्तरिक कारणले नियुक्तिमा ढिलाइ भएको बताएका थिए ।

यसअघि विभिन्न व्यक्तिको नाम चर्चामा रहे पनि अन्त्यमा डा. पौडेल गभर्नर बन्न सफल भएका हुन् । चितवन निवासी पौडेल गत संसदीय निर्वाचनमा पराजित भएका थिए । चितवन क्षेत्र नं १ मा कांग्रेसबाट उम्मेदवार बनेका पौडेले तेस्रो स्थान कायम गरेका थिए । त्यसअघि उनी राष्ट्रिय योजना आयोगको उपाध्यक्ष थिए। उपाध्यक्षबाट राजीनामा दिएर उनी संसदीय राजनीतिमा होमिएका थिए ।

योजना आयोगको उपाध्यक्ष बनेपछि उनले मुलुकको विकास योजनामा सुधार ल्याउनका लागि विभिन्न पहलहरू गरेका थिए ।

डा. विश्व पौडेल को हुन् ?
सरकारले अर्थशास्त्री डा. विश्व पौडेललाई आज नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नरमा नियुक्त गरेको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले राष्ट्र बैंकको नेतृत्वमा डा. पौडेललाई नियुक्त गर्ने निर्णय गरेको हो । गभर्नरको रूपमा नियुक्त हुने क्रममा डा. पौडेलले आफ्नो नाम सिफारिस समितिबाट हटाई राजीनामा समेत दिएका थिए ।

उनी प्रधानमन्त्री ओली र सत्ता साझेदार पहिलो पार्टी नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाबीचको सहमतिमा राष्ट्र बैंकको नेतृत्वमा आएका हुन् । नेपाल राष्ट्र बैंकका अघिल्लो गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल वैशाख ३० मा सकिएपछि उक्त पद रिक्त थियो ।

शैक्षिक पृष्ठभूमि

डा. पौडेलको शैक्षिक यात्रा अन्तर्राष्ट्रिय छ । उनले चीनको शाङ्हाईस्थित एक विश्वविद्यालयबाट इन्जिनियरिङमा स्नातक गरेपछि, अमेरिकास्थित युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, बर्कलेबाट अर्थशास्त्रमा स्नातकोत्तर र विद्यावारिधि (Ph.D.) हासिल गरेका थिए । उनको पीएचडी अनुसन्धान नेपालकै अर्थतन्त्रको विश्लेषणमा केन्द्रित थियो ।

बहुआयामिक पेशागत अनुभव

उनको करिअर विविध संस्थामा फैलिएको छ । निजी क्षेत्रमा सानिमा बैंकका सञ्चालक भएर काम गरिसकेका डा. पौडेलले विश्व बैंक, ILO र मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (MCC) मा नेपाल प्रतिनिधिका रूपमा कार्य अनुभव जोडेका छन् । सरकारी सेवा क्षेत्रमा उनले राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्षको रूपमा आर्थिक योजना तथा नीतिनिर्माणमा योगदान दिएका थिए । त्यस्तै, अर्थ मन्त्रालयसँग नीति सल्लाहकारका रूपमा समेत काम गरेका छन् ।

राजनीति र शिक्षामा सक्रियता

डा. पौडेल २०७९ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा चितवन क्षेत्र नं. १ बाट नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट उम्मेदवार बनेका थिए, तर पराजित भए । त्यसपछि उनले सक्रिय राजनीति परित्याग गरी शिक्षणमा ध्यान केन्द्रित गरेका छन् । हालसम्म उनी काठमाडौं विश्वविद्यालयको स्कूल अफ म्यानेजमेन्टमा प्राध्यापन गर्दै आएका थिए, जहाँ उनले अर्थशास्त्र र सार्वजनिक नीति विषयमा विद्यार्थीसँग अन्तरक्रिया गरेका छन् ।

रुचि र दृष्टिकोण

डा. पौडेल नेपालको आर्थिक इतिहास र नीति विकासमा गहिरो रुचि राख्ने विद्वानका रूपमा चिनिन्छन् । उनी प्रख्यात इतिहासकार स्व. महेशचन्द्र रेग्मीको अध्ययन र दस्तावेजहरूलाई नियमित अध्ययन गर्छन् । उनले विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलहरूमा लेख प्रकाशन गरेका छन् र नेपाली सञ्चारमाध्यममा समेत नीतिगत सुझावसहित स्तम्भ लेख्दै आएका छन् ।

नयाँ गभर्नरको जिम्मेवारी

गभर्नरको रूपमा डा. पौडेलको कार्यकाल चुनौतीपूर्ण रहनेछ । विदेशी मुद्रा सञ्चिति व्यवस्थापन, महंगी नियन्त्रण, वित्तीय स्थायित्व, डिजिटल कारोबारको प्रवर्द्धन र बैंकिङ प्रणालीको नियमनजस्ता विषयहरूमा उनी नेतृत्वदायी भूमिका खेल्ने छन् । उनको नेतृत्वमा राष्ट्र बैंकले पारदर्शिता, स्वतन्त्रता र दीर्घकालीन आर्थिक स्थायित्वबीच सन्तुलन कायम गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।